Tele2 przygotowało specjalny raport Wyzwanie dla monopolu III opisujący stan obecny liberalizacji europejskiego rynku telekomunikacyjnego oraz najpilniejsze wyzwania regulacyjne jakie, zdaniem Tele2, stoją przed krajami członkowskimi UE.

Według Tele2, krajowe organy regulacyjne w poszczególnych państwach UE powinny jak najszybciej zapewnić warunki uczciwej konkurencji w zakresie abonamentu telefonicznego, ADSL oraz aktywnie wspierać model MVNO.

Tak znaczny i szybki rozwój rynku telekomunikacyjnego w ostatnim dziesięcioleciu nie miałby miejsca, jeśli dotychczasowi monopoliści nie zostaliby sprowokowani przez wprowadzenie konkurencji. Dzięki konkurencji klienci mają dzisiaj większy wybór produktów i usług po znacznie niższych cenach. Dzięki konkurencji pomiędzy rokiem 2000 a 2004 ceny rozmów międzymiastowych i międzynarodowych w obecnych krajach członkowskich UE spadły o ponad 30 procent (w przypadku krajów starej UE o ponad 50 proc.).

Niestety we wciąż zmonopolizowanym sektorze rynku - w przypadku abonamentu stacjonarnego - ceny wzrosły w tym samym czasie o 25 procent. Tele2, jako operator działający na niemal wszystkich rynkach europejskich ma unikalną wiedzę o tym jak w praktyce wygląda liberalizacja poszczególnych rynków. I właśnie na podstawie zgromadzonych doświadczeń powstał raport pt. Wyzwanie dla monopolu III.

Dzieląc się doświadczeniami i wskazując zarówno sukcesy, jak i niedociągnięcia, pragniemy zwrócić uwagę na istotne kwestie mogące przyczynić się do poprawy konkurencyjności, obniżenia cen i poprawy jakości usług świadczonych klientom w całej Europie.

Mimo iż nowe ramy prawne wprowadzono w krajach członkowskich Unii Europejskiej już w lipcu 2003 roku, dzisiejsza sytuacja wciąż nie jest zadowalająca. Niektóre kraje UE opóźniają wejście w życie nowych ram prawnych co umożliwia byłym monopolistom nieuczciwe konkurowanie. Istnieją jednak także przykłady pozytywne, wśród których należy wymienić na przykład konkurencyjność na rynku telefonii komórkowej stymulowaną przez zachęcanie operatorów do umożliwienia działalności wirtualnym operatorom komórkowym, co umożliwia operatorom świadczenie usług bez konieczności
posiadania infrastruktury.

Niektórych byłych monopolistów zmuszono do oferowania abonamentów stacjonarnych na warunkach hurtowych. Umożliwia to operatorom alternatywnym świadczenie usług w zakresie abonamentu telefonii stacjonarnej. Klienci operatorów alternatywnych otrzymują w takim przypadku jedną fakturę za usługi telefonii stacjonarnej zamiast dwóch.

W raporcie Wyzwanie dla monopolu III prezentujemy dziesięć głównych postulatów, które naszym zdaniem byłyby korzystne dla klientów na europejskim rynku telekomunikacyjnym.

1. Operatorzy alternatywni muszą mieć możliwość oferowania abonamentów telefonii stacjonarnej. Konkurencja na rynku telefonii stacjonarnej może funkcjonować w sposób rzeczywiście konkurencyjny tylko pod warunkiem, że operatorzy alternatywni uzyskają możliwość oferowania abonamentów na telefony stacjonarne po rynkowych cenach. Należałoby ograniczyć byłych monopolistów poprzez narzucenie im obowiązku odsprzedaży abonamentu na warunkach hurtowych (WLR). Zaledwie stosunkowo niewielka obniżka ceny abonamentu telefonii stacjonarnej - o jedno EURO miesięcznie na klienta - oznaczałaby oszczędności dla klientów europejskich na poziomie prawie 2,5 mld euro rocznie.

2. Konieczne jest ułatwienie procedury preselekcji, a wybór głosowy operatora musi stać się opcją dostępną we wszystkich krajach europejskich.

3. Operatorzy alternatywni muszą uzyskać uczciwy i równy dostęp do łączy ADSL. W chwili obecnej byli monopoliści nadużywają swej dominującej pozycji poprzez utrzymywanie hurtowych cen usług ADSL na nieuzasadnionym, wysokim poziomie, ograniczając alternatywnym operatorom margines zysku w sposób uniemożliwiający im konkurowanie na rynku. Aby konkurencyjność oraz zakres korzystania z Internetu w Europie mogły wzrosnąć, niezbędne jest udostępnienie operatorom alternatywnym łączy ADSL na niedyskryminacyjnych warunkach.

4. Należy promować zjawisko wirtualnych operatorów komórkowych (MVNO). Istnienie na rynku wirtualnych operatorów komórkowych (MVNO) prowadzi do wzrostu konkurencyjności, obniżenia cen oraz możliwości zaoferowania klientom bardziej innowacyjnych usług. Dlatego też konieczne jest promowanie i wspieranie koncepcji operatorów wirtualnych przez krajowe organy regulacyjne. Jeżeli byłoby to konieczne, należy nałożyć na operatorów obowiązek otwarcia sieci dla operatorów wirtualnych. Prowadziłoby to do lepszego wykorzystania już dokonanych inwestycji infrastrukturalnych oraz zachęciło do dalszych inwestycji w usługi. Natomiast klienci zyskaliby możliwość korzystania z szerszego wachlarza usług.

5. Należy zagwarantować prawidłowe funkcjonowanie krajowych organów regulacyjnych. Na rynku podlegającym tak szybkim zmianom jak rynek telekomunikacyjny kluczową kwestią jest wprowadzenie regulacji wychodzących naprzeciw bieżącym potrzebom i zmianom sytuacji na rynku. Dlatego też tak ważna jest organizacja kompetentnych krajowych organów regulacyjnych. Naszym zdaniem szczególną wagę należy przyłożyć do tego aby krajowe organy regulacyjne uzyskały co najmniej jedną niezależną opinię na temat badań rynku, nie opierając się na informacjach pozyskanych od byłych monopolistów. Ponadto trzeba unikać próżni legislacyjnej. Opieszałość w działaniu daje bowiem byłym monopolistom możliwości zwiększania udziałów w rynku w sposób nieuczciwy.
Krajowe organy regulacyjne muszą też bardziej skoncentrować się na zdobywaniu kompetencji, tak aby nie musiały opierać się na informacjach pozyskiwanych od byłych monopolistów.

6. Komisja Europejska powinna kontynuować nacisk wywierany na kraje członkowskie, w których występują opóźnienia w zakresie pełnego wdrożenia nowych ram prawnych. Komisja Europejska wszczęła wobec krajów członkowskich postępowanie o naruszenie prawa wspólnotowego oraz postępowanie przed Sądem Europejskim o niedopełnienie obowiązku wdrożenia nowych reguł w dziedzinie komunikacji elektronicznej. Tele2 w pełni popiera te działania. Komisja Europejska musi bowiem wywierać stały nacisk na kraje członkowskie, by te analizowały stan rynku i stosowały odpowiednie środki zaradcze. Każdy dzień bez wdrożenia ram prawnych jest dniem straconym dla klientów i dniem zyskanym przez zasiedziałych operatorów.

7. Należy zagwarantować lepsze mechanizmy kontroli ustalania kosztów dostępu do infrastruktury operatorów zasiedziałych. Modele cenowe oparte na długookresowych kosztach przyrostowych (LRIC) powinny być niezależne od technologii.

8. Należy przeprowadzić testy bezpieczeństwa metodą detal-minus, aby zagwarantować, iż modele LRIC odzwierciedlają rzeczywiste wyniki.

9. Ponieważ większość problemów na europejskim rynku telekomunikacyjnym bierze się stąd, że byli monopoliści są wciąż właścicielami infrastruktury telefonii stacjonarnej, organa decyzyjne we wszystkich krajach członkowskich UE powinny rozważyć możliwości całkowitego oddzielenia sieci dostępowych telefonii stacjonarnej od byłych monopolistów.

10. Oferty pakietowe (wiązane), oparte na zastanej sieci, powinny podlegać ostrym regulacjom, a także zostać poddane testowi ograniczenia marginesu zysku. Całkowicie zakazane powinny być oferty zawierające produkt poza zasięgiem konkurencji w pakiecie z jakimkolwiek innym produktem czy usługą poddaną wolnej konkurencji.

Na tle wyżej wymienionych postulatów sytuacja w Polsce nie przedstawia się dobrze. Przed polskim regulatorem stoi szereg wyzwań, z których najpilniejsze to zapewnienie uczciwej konkurencji na rynku telefonii stacjonarnej, gdzie były monopolista wykorzystuje swoją monopolistyczną pozycję na rynku abonamentu, oferując szereg nieuczciwych ofert wiązanych.
Można tego dokonać poprzez umożliwienie operatorom alternatywnym odsprzedaży na rynkowych i niedyskryminujących zasadach abonamentu w telefonii stacjonarnej (WLR). Operatorzy alternatywni powinni mieć również możliwość oferowania na uczciwych zasadach usług ADSL. Przy stanowczym oporze byłego monopolisty w tych kwestiach, konieczne jest podjęcie zdecydowanych działań przez Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty.

Jak wskazuje raport, przed rządami poszczególnych krajów członkowskich UE, a przede wszystkim przez krajowymi organami regulacyjnymi stoi wiele pilnych wyzwań. Tylko pełna realizacja wspólnotowych ram prawnych dotyczących komunikacji elektronicznej może zagwarantować konkurencję opartą na uczciwych zasadach, której konsekwencją będzie spadek cen dla klientów oraz poszerzenie palety dostępnych usług.

Raport Wyzwanie dla monopolu III znajduje się tutaj (plik PDF, 1.4 MB)